Aan de andere kant van de wereld…
…dat is waar ik wilde zijn. En nu ik hier al meer dan een half jaar woon, vraag ik me af waarom ik eigenlijk uit Nederland weg wilde? Allereerst voor het avontuur. En dat woord splits de aandacht van mijn familie, vrienden, collega's en andere geïnteresseerden in tweeën. Zij die dat woord herkennen en zij die vermoeden dat er iets anders achter zit. Ik ben toch niet op de vlucht, ik ben toch niet depressief, ik zal toch geen domme dingen doen en waarom zou je weg gaan?
Waarom zou je blijven? In een land dat vol staat met geluidswallen en slagbomen om de natuur in te mogen. In de auto ontdek ik steeds minder de koe in de wei aan mijn linker en rechterkant. Er is een carpoolstrook en een filedijk. Deze hoge berg van gras en zand op de A12 is er omdat wij graag naar de ongelukken van een ander kijken aan de andere kant van de weg en dan staan we in de rij. Ik sta in dit land steeds vaker in de rij, in de auto, voor de balie, aan de telefoon, voor de kassa en op het werk.
Ik moet mijn stem verheffen om te krijgen wat ik wil, de service wordt niet meer automatisch verleend, die moet je opeisen. Ik vind dat ik minder aardig geworden ben. Ik heb last van Nederland. Het nieuws over politiek, veiligheid en milieu is om te gillen. Dit land lijkt soms wel helemaal gek geworden. De truttigheid waarmee kleine zaken groot worden en waar we de echt grote zaken niet durven aan te pakken. Ik moet hier weg, dat was duidelijk, maar waar heen?
Ver weg, dat was ook duidelijk. Nieuw-Zeeland ligt zo ver weg dat je na dit land als het ware op de terugreis bent. Verder kan dus niet, das mooi. Ze spreken er Engels en dat versta ik. Ze zijn er aardig en dat is me heel wat waard. Tijdens de vakantie een paar jaar geleden in dit land kwam ik los van de grond. Hier wachten mensen nog voor het stoplicht en vragen ze beleefd of je al geholpen wordt en of je het niet vervelend vindt dat het bij de dokter een kwartiertje wachten kan zijn. Wel nee joh, de assistent van mijn dokter thuis schalt door de telefoon op een sarcastische toon dat ik op dit uur niet eens mag bellen voor een afspraak. Ik krijg in Nederland vaak nooit meer uitleg waarom iets lang duurt. Waarom de trein laat is of stopt midden in een weiland (in de verte wachten de auto's in een lange rij op weg naar huis).
Ik geniet van het vooruitzicht op een voorspelbaar en regelmatig klimaat. Niet dat je een korte broek aantrekt de ene dag om de volgende dag die warme trui onder je bed vandaan te moeten trekken. Daar is het lang zomer en kun je buiten barbecuen met de kerst!
En dus maak ik drie jaar geleden vaste plannen om weg te gaan. Ik bezoek een expat beurs, ik verslind ieder boek, artikel en televisieprogramma over het onderwerp. En in de tijd dat ik plannen maak, komt de BBC met een speciaal programma Get a new life. Voor mensen die willen emigreren, 2 presentatoren gaan je verrassen, helpen met baan en huis zoeken, laten je een maand los in het nieuwe land en komen dan met huilvideo van thuisfront en een retourticket. Niemand in de serie neemt het retourticket, maar je ziet wel dat het niet altijd een vrolijke reis is.
Bijna alle mensen uit Engeland vertrekken vanwege weinig kwaliteit van leven, vrije tijd en slechte economische omstandigheden. De meeste mensen hebben een praktisch vak en vinden snel werk: kapper, taxichauffeur, ambulancerijder. Ik heb als journalist en de laatste tijd als manager van een redactie een ingewikkeld vak, merk ik. Het is een tijd lang mijn favoriete serie op televisie met de aflevering van Nieuw-Zeeland als hoogtepunt. Ik heb mijn ouders laten kijken, zoals ik de vrienden nog steeds inschakel om naar beelden van Nieuw-Zeeland te kijken bij ieder nieuw reisprogramma. Om dan te bellen over hoe mooi het daar is en of zij dat ook vinden. Ja, geweldig, maar emigreren is meer dan op reis gaan. Zucht. Ik wilde dat Nederland dit programma ook had, dan had ik me op kunnen geven en 1 maand gratis op proef kunnen emigreren.
Maar ik zet door. Sommige vrienden twijfelen nog, ik zal toch niet echt weg gaan? Ik schakel mijn zinnen op een land ver weg, als het even tegen zit op mijn werk kijk ik uit het raam en bedenk dat ik straks weg ben en daar woon, ver weg waar de zon meer schijnt en de mensen aardig zijn. Ik vraag en krijg informatie van het immigration bureau in Amsterdam over wat er allemaal bij komt kijken: medische keuring, puntentelling voor een werk- en verblijfsvergunning, talentest, de kosten lopen hoog op voor al deze zaken, verhuisbedrijf, werk zoeken, huis zoeken, je diploma's laten vertalen en laten keuren bij de notaris, je geboortecertificaat, je bewijs van goed gedrag en vragenlijsten, heel veel vragenlijsten.
Ik besluit om het via een skill migrant category te proberen, op deze manier krijg je punten voor je werkervaring en je diploma's, je leeftijd en met een baan heb je de meeste kans op slagen. Ook zonder baanaanbieding heb ik op een gegeven moment genoeg punten om me in te schrijven (minimum was 100 en ik had toen 105 punten).
Werk zoeken. Het valt niet mee. Op 24 uur vliegen afstand te solliciteren. Jij kent niet echt het bedrijf en de mensen en zij kennen jou helemaal niet. De mooie gedachte dat dit land natuurlijk al jaren op mij en mijn talenten zit te wachten vervaagt naar de achtergrond. Hoe ga je nu jezelf het beste verkopen? De eerste brieven en emails lopen helemaal op niets uit, nou ja 1 bedrijf schrijft dat "ik moet komen praten zodra ik gearriveerd ben". Tja. Het blijkt dat het CV er over de grote oceanen heel anders uit ziet. Ze willen weten welke verantwoordelijkheden je toe nu toe hebt gehad en hoe je daar mee om ging en wat je hebt bereikt. Bij de omschrijving van je werkervaring moet onder het kopje achievements de belangrijkste informatie komen en ik merk dat ik dat moeilijk vind.
Na wat advies van een Australische coach over hoe ik mijn resume het beste kan opbouwen, ga ik voor mijn geval uit mijn dak. Ik heb dít alleen gedaan en dát ging mij goed af en moet je eens kijken wat ik toen gedaan heb, het was een groot succes. De woorden achieved, succeeded en completed vloeien uit mijn laptop. In Nederland is dit echt arrogant bedenk ik mij nog. Overdrijf ik niet te veel? Het heeft geen enkele zin als ik straks op een gesprek mag komen en mensen merken dat ik dit niet kan of dat ik dit helemaal niet ben.
Het maken van zo'n resume maakt me onzeker. Maar als ik het de volgende dag (goede tip: laat het werk af en toe even liggen) nog eens nalees, klopt het als een bus. Ik heb best veel bereikt. Ik heb vrienden en collega's opgeroepen om eens aardig voor me te zijn en hun uitroepen van "je kunt het", "je bent goed bezig" en de sms van een goede vriend die om het uur sms't "je bent fantastisch" helpen mij om weer door te zetten.
Meteen surf ik op het internet naar nieuwe bedrijven en nieuwe sites om emailadressen te vinden en open brieven te schrijven. Ik besluit om wat Nederlandse contacten in Nieuw-Zeeland te vinden en die ook aan te schrijven. Wellicht kan iemand voor mij een beetje netwerken. Ik zoek werk via de sites van de grootste kranten en ontdek een geweldige site die automatisch iedere week banen naar je e-mail adres stuurt die aansluiten bij je ervaring.
Ik solliciteer me suf en krijg gelukkig altijd antwoord en meestal positief maar het feit dat je niet langs kunt komen voor een sollicitatiegesprek zorgt ervoor dat je de eerste ronde niet haalt. En dus besluit ik om het gewoon te gaan proberen daar, aan de andere kant van de wereld, met een toeristenvisum dat me zes maanden de tijd geeft om werk te zoeken.
Ga je echt weg? Ik heb het eerste gesprek op mijn werk met mijn baas dat ik echt denk over weg gaan en mijn baan wil opzeggen. Ik zet een bord te koop voor het raam van mijn appartement en ik hou lange gesprekken met mijn ouders en zus over waarom ik zover van ze weg ga. Gelukkig steunen ze mij, heel dapper van mijn moeder (!) in mijn besluit en met de woorden:
Als het niet lukt, mag je hier altijd opnieuw beginnen, maar ga vooral je droom achterna, ga ik vaste plannen maken en verdiep ik mij in de kosten: de reis, de eerste maanden in een hostel of kan ik meteen iets huren, auto huren of kopen, een leuke vakantie eerst en waar heen? Mijn inboedel verkopen of laten verhuizen? Ik krijg vijf verhuisbedrijven over de vloer die allemaal een andere prijs berekenen. Kan ik mijn spullen opslaan voordat ze de grote reis van zes weken over zee gaan maken? En wat kost dat? Ik studeer mijn Engels om examen te doen voor de benodigde IELTS- test.
En dan duurt het lang voordat mijn huis verkocht wordt en word ik gek van alle collega's en vrienden die alleen nog maar kunnen vragen naar hoe het met mijn plannen is. Niet eens meer naar mijn weekend of avond vragen. Belachelijk, ik ben meer dan mijn plan. En ben je al aan het aftellen? Is je huis al verkocht? Spannend hoor, moedig van je, als ik zo oud was en geen kinderen had….
Ja!!!!!!!!!! Val mij niet lastig met je eigen complex over waarom je dit ook altijd gewild hebt, maar het nooit zover gekomen is. Ik word er gek van. Kunnen we het vanavond even niet over mijn plannen hebben, vraag ik een vriend bij een avond film en eten.
Je bent op de vlucht hè. Voor verveling in je werk, voor een mislukte relatie, een erg vroege mid life crisis, voor… Ja voor wat eigenlijk. Nee ik ben niet op de vlucht, leg ik nog steeds (het is een wonder) geduldig uit. Ik riedel mijn riedel af over dat ik dat altijd al wilde en dat ik Nederland zat ben en dat ik mezelf weer aardig wil vinden en dan soms ineens geloof ik zelf niet meer waarom ik nou zo nodig weg moet. De twijfel slaat toe. Ik wil toch wel echt weg? Ik vraag het mij op een zonnige dag af. Maar ja, dan ben ik 'even' naar het strand geweest.
Wel eens gedaan in Nederland op een zondag naar het dichtstbijzijnde strand? File, parkeren en op het strand zelf de lucht van patat en bier en ' schuif eens op kan ik ook zonnen'. Ik weet het weer, waarom ik weg wil. Maar met zonnig weer, ziet Nederland er minder erg uit. Op een terras in de zon in Rotterdam vind ik het geluk en denk ik heel even: "blijven". Maar de energie van die middag komt door de ambiance van Hotel New York. Hier vertrokken heel veel mensen naar een nieuwe onzekere toekomst, dat wil ik ook en dat maakt deze zonnige dag extra goed. Mijn besluit staat vast, ik ga weg.
Maar opnieuw zitten dingen tegen, solliciteren kost tijd en energie en ik heb nu even niet de feel good about yourself attitude. Ik word zo langzamerhand een belgenmop van "ken je dat meisje dat zou emigreren? Nou ze ging niet." Sommige mensen durven hun belangstelling nog te tonen door te vragen hoe het staat, anderen vragen juist met ondertoon in de hoop dat het je niet lukt, de "zie je nou wel" categorie, meestal mensen die zelf nog geen dagtocht durven te ondernemen. Ik probeer er mee om te gaan, met zelfspot verzin ik mijn eigen belgenmop en ga dapper door. De reden van de vertraging: mijn huis wil zich maar niet verkopen.
Het is inmiddels recessie in Nederland en hoewel de rente daalt, overwegen heel veel mensen toch geen grote aankoop zoals een huis. De berichten in de krant geven zelfs aan dat de hifiwinkels verlies lijden, tja, als mensen niet eens een televisie kopen, laat staan een huis. Zucht. Er staan heel veel huizen in de buurt te koop. Dus iedere twee maanden heb ik indringend overleg met de makelaar. Hoe nu verder? Nog een advertentie, vraagprijs verlagen? Die vraagprijs is inmiddels de laagste van de huizen die in mijn wijk, vergelijkbare appartementen, te koop staan. Een kijkdag? Ja, maar als er niemand komt kijken op zo'n dag. Dat trek ik niet. Een advertentie levert maar twee kijkers op. En wat later nog een kijker en dan hebben we eindelijk beet. Op 14 mei 2004 doet iemand een bod dat ik accepteer op mijn huis.
Wie vertel ik nu dat eindelijk mijn huis verkocht is? De koper heeft immers een financieel voorbehoud en tegenwoordig ook nog eens drie dagen bedenktijd. De champagne kan dus koud, maar nu kan de kurk nog (steeds) niet van de fles. Ik krijg nu te maken met een nieuw soort spanning. Het verhuisbedrijf wel of niet bellen, mijn baan opzeggen wel of niet? En wie kan ik genoeg vertouwen om deze informatie mee te delen terwijl er dus nog een kleine kink in de kabel kan liggen. Ik dacht dus dat ik kan ontspannen en kan genieten van eindelijk het moment om anders naar dit land te kijken, de blik van jullie doen maar en jullie zien maar, ik ga toch weg. Maar ik kan en mag dat nog niet. Ik moet wachten tot 3 juni als de kinken uit de kabels zijn. Ik word gek! Ik vlucht een weekend naar Haamstede, dat had ik al geboekt want ik vier mijn verjaardag het liefst in stilte. En dat komt dus even goed uit.
En dan gaan de zaken ineens in een stroomversnelling. En kan ik eindelijk iedereen vertellen dat ik echt, echt weg ga. En dan krijg je te maken met een nieuwe emotie. "Je bent zeker aan het aftellen" vraagt een collega bij de koffie automaat. Nee, gek genoeg voelt mijn werk tot aan de laatste dagen niet als een must waarbij je gaat aftellen. Het klinkt zo negatief ineens, en ik denk dat zijn vraag c.q. opmerking meer op hem slaat dan op mij. Hij telt de dagen tot zijn pensioen namelijk wel af, volgens mij. Later vraagt een jonge collega het mij nog eens. Hij komt ook in andere variaties voorbij: "heb je je koffer al gepakt", "ben je er klaar voor", "doe je zeker dingen voor de laatste keer, ga je daar nog heen voordat je weg gaat", "wat ga je nu het meeste missen denk je?" Het is niet meer van je zou toch weg, nou wat let je…
Maar nu gaan mensen je missen, als het zo dichtbij is, vindt iedereen je ineens geweldig. En voor je het weet ben je die interessante vriend die gaat emigreren en vorm je een interessant verhaal voor hun familie en vriendenkring. Gelukkig heb ik een vrij nuchtere familie en heel goede vrienden die fantastisch reageren en het feestje dat ik organiseer in Delfshaven, vanwaar vele schepen voor het avontuur en het grote geld vertokken, is dan ook voor mijn gevoel een geweldig afscheid. Wat ga ik deze groep lieve mensen ongelooflijk missen!
Eindelijk op weg. En dan ben ik 16 september eindelijk op weg voor mijn grote avontuur. Mijn hele inboedel wacht in een container op mijn teken straks om de lange reis over zee te maken, maar ik begin nu alvast. Het afscheid op Schiphol is vooral treurig voor mijn vrienden, mijn zus en haar man en mijn ouders. Ik heb er voornamelijk veel zin in en ik ben er klaar voor. We huilen dus niet en ik zwaai blijmoedig gedag. Na de paspoortcontrole vloeit de spanning uit me weg: here we go Norma. Dit is zo spannend! Ik heb er goed aan gedaan om eerst op vakantie te gaan naar New York, vier dagen LA en 7 dagen Fiji. Weinig mensen weten dat je ook via de andere kant naar Nieuw Zeeland kan.
Je hoeft niet over the east met een tussenstop in Singapore of Hong Kong, je kunt ook via the west. En ik heb natuurlijk weer veel te veel spullen bij me. Voor een vakantie in NY, de taxichauffeur breekt dan ook bijna zijn rug op mijn koffer op wieltjes waar allemaal personal stuff in zit. Zoals mijn eerste teddybeer, foto's van vrienden en familie, mijn favoriete leesboeken, de Rotterdamse vlag, Cd's en al mijn papieren die ik straks nodig heb om mijn werkachtergrond en opleiding te bewijzen. Maar ook een dik woordenboek. Later ontdek ik hier in de boekhandel een heel erg handig Oxford NZ dictoniary dus de dikke Longman wordt bijna niet meer gebruikt, maar goed.
Voor de reis van Auckland naar Christchurch moet ik $100 betalen voor de over bagage, als ik uitleg dat ik kom emigreren, want soms accepteren ze dan over bagage, wordt dat niet mee gerekend. Ik heb tenslotte alleen een toeristenvisum. En dan hang ik boven de stad waar het allemaal gaat beginnen en hoewel ik bij het afscheid geen traan gelaten heb, moet ik nu huilen. Dit is nu mijn land, mijn stad en ik wil nu al voor altijd blijven. Het voelt goed. En dat is belangrijk. Heel vaak heb ik besluiten alleen met verstand gemaakt en dan kwam ik vaak teleurgesteld uit de race. Vertouw op je intuïtie, als het goed voelt, doen!
En dan is het januari 2005 en voelt het nog steeds of ik halverwege hang. Ik woon inmiddels in Christchurch in een geweldig appartement en het leven is geweldig: zon, het park, het strand dichtbij, geen files, aardige mensen, nieuwe contacten, avontuur op reis per auto, bus en trein in dit geweldige land, de ruimte, de bergen, de wolken, alles is geweldig. Maar ik kwam hier natuurlijk om te zien of ik kan blijven. En dan krijg ik te maken met de macht van de ambtenaar en de ingewikkelde procedure. Het voelt als een doodlopende straat, zonder baan geen vergunning zonder vergunning geen baan. En het maakt je gek, de balie met de immigratie medewerker die iedere keer iets anders vertelt, je wilt haar over de balie naar je toe halen en sissend in haar gezicht zeggen dat je het helemaal zat bent. Maar dat kan niet, je moet je gedragen en geduld hebben.
Dit overgeleverd zijn aan de regels zijn regels en de bureaucratie voelt niet goed voor een type als ik. Tot nu toe had ik zelf invloed op de procedure, baan vinden, papierwerk regelen, alles laten vertalen en beëdigde kopieën laten maken, een talentest doen, een gezond lijf houden en laten keuren, alles netjes invullen en fee betalen, veel fee betalen. Mijn huis verkopen, spullen inladen, baan opzeggen, reis boeken. En hoewel ik thuis wist dat het een gok is: reizen op een toeristenvisum en hier werk en vergunning regelen, dacht ik dat ik het zou halen, dat het mij zou lukken met ervaring, opleiding, goede talenkennis, niet bang om te solliciteren en opnieuw te beginnen. En nu kan ik even niets meer doen en moet ik geduld hebben.
Waarom moet het zo lang duren voor iets dat voor jou inmiddels zo helder is? Ik heb een baan gevonden en ze willen me graag hebben, ik heb daar hard voor gewerkt en ik wil nu graag beginnen. Het voelt alsof werk hier een hoog crimineel gegeven is. Alsof ik persoonlijk drie Nieuw Zeelanders hiermee in de rug steek, doordat ik en niet één van hen de baan zal krijgen. Zucht, overgeleverd, wachten, je netjes gedragen, wachten, niets doen.
Ik heb me nog nooit zo ellendig gevoeld, want what if… als ze mijn papieren niet goedkeuren, als het nog langer gaat duren, als ik het land uit moet, als ik niet kan beginnen met de training voor mijn nieuwe baan bij het ministerie van Sociale Zaken hier, als ik een boete moet betalen vanwege het illegaal en free lance werken voor het lokale televisie station hier in de stad? Ik kon meteen in oktober beginnen, het resume had zijn vruchten afgeworpen. Maar je moet een werkvergunning regelen, en daarvoor moet je ook medisch gekeurd worden en je contract inleveren en dan vooral wachten en ze zijn hier bijzonder streng over wat voor werk je kunt aannemen en of ervoor die baan geen kiwi te vinden is.
Het doemscenario houdt me uit mijn slaap. Wat moet ik doen? Opnieuw solliciteren, naar huis gaan en vanuit daar (het geld raakt tenslotte ook op) proberen eerst baan en vergunning te regelen. Opgeven? Komt ook in me op. Lekker naar huis en uithuilen op de bank bij mijn ouders. In Rotterdam weer gaan wonen en daar werk vinden. Maar ja, ik wil eigenlijk helemaal niet werken en leven in Nederland. Thuis dacht ik nog, als het niet lukt, kan ik altijd nog terug, maar ik moet bekennen dat ik het scenario 'wat als het niet lukt' te weinig aandacht heb gegeven. Ik kom vast met een plan B, want zo werkt dat, maar ik kan het nu even niet bedenken. Ik durf niet eens de immigratieservice te bellen om te vragen hoe het staat met mijn aanvraag, bang dat ze zeggen dat het allemaal niet door kan gaan. Zucht. Doodlopende straat. Ik sta voor de muur. Loop ik terug, probeer ik de muur te breken, of vind ik op tijd een doorgang?
Inmiddels is het juli 2005 en ik heb de doorgang gevonden. Ik heb mijn werkvergunning en na drie maanden werken mijn verblijfsvergunning gekregen. Ik heb een huis gevonden met een tuin en hoewel het winter is, zit ik al weer in de zon in het weekend. Ik geniet van de ruimte, de stille wegen, het park, het strand, zwembad, ijsbaan en alles close by. Winkels 7 dagen per week open, maar ook de stilte op een hoge berg, de man in de krantenkiosk die mij "Hi love" toe roept, iedereen die elkaar vraagt hoe het met je gaat en ik geniet van het enthousiasme.
De mensen hier zijn positiever. Bij het idee om iets nieuws te doen, roept iedereen hier dat dat goed is en leuk (good on you) en langzamerhand laat ik ook de Hollandse mentaliteit en achterdocht achter me. Ik schud het voormalige commentaar van "zou je dat nou wel doen" en "weet je wel waar je aan begint" definitief van me af. Ik ben hier, ik mag hier blijven en ik heb er geen dag spijt van. Het is een goed plan geweest om te emigreren naar de andere kant van de wereld.
Norma Kloosterman
